Όταν η Τζίνα μού πρότεινε να προλογίσω το βιβλίο της, το πρώτο πράγμα που έκανα φυσικά ήταν να ξεκινήσω να το διαβάζω. Ήταν Κυριακή πρωί που το ξεκίνησα κατά τις 10.00 η ώρα, μαζί με τον καφέ. 11.00 την πήρα τηλέφωνο.
«Τζίνα με κατέστρεψες» της είπα. Και αυτό συνέβη γιατί απλά, αφού το ξεκίνησα, δεν μπορούσα να το αφήσω από τα χέρια μου. Και το ρούφηξα κυριολεκτικά.
Είναι δύσκολο να μιλήσω για αυτό το βιβλίο. Και είναι δύσκολο, γιατί είναι πάρα πολλά αυτά που έχω να πω.
Και για τι πράγμα να μιλήσω; Να μιλήσω για μυθιστόρημα; Για ποίηση; Για λυρισμό; Για μυστήριο; Για ψυχανάλυση; Για θέματα γενικού ενδιαφέροντος; Για τι πράγμα να πρωτομιλήσω σχετικά με το «Αριστερό πέταγμα»;
Καταρχήν θα πω για ένα συναίσθημα. Αυτό που η γραφή της Τζίνας προκαλεί: Πέταγμα όπως λέει και ο τίτλος. Αυτό το πέταγμα της ψυχής, που νοιώθεις διαβάζοντας ποίηση. Αυτά τα φτερά που φυτρώνουν στην πλάτη σου… Το βιβλίο αυτό, καταρχήν είναι ποιητικό. Η συγγραφέας σχεδόν ξεπερνάει τα όρια του λυρισμού και αγγίζει αυτά της ποίησης. Γλαφυρές περιγραφές, ζωντανές, χρωματιστές ή ασπρόμαυρες, που αναδύουν μυρωδιές και αρώματα και που ως και τη γεύση τους μπορείς να αισθανθείς. «Τα σεντόνια που μυρίζουν γερασμένα όνειρα» ή «το στέρνο» της ηρωίδας «ένα σπασμένο καλειδοσκόπιο που φυλακίζει ραγισμένα χρώματα» ή «το σκοτάδι το φτιαγμένο από φως» ή «τήξη των δακρύων που έχουν γίνει στερεά, να τα λιώσουμε με γέλιο» είναι μόνο ψήγματα από το βιβλίο. Κάθε σελίδα του, είναι γεμάτη από περιγραφές είτε τόπων, είτε προσώπων, είτε συναισθημάτων, που σε κάνουν να φτιάχνεις εικόνες, να βλέπεις τα πρόσωπα ζωντανά, να τα σχηματοποιείς, αλλά και να νοιώθεις τις πίκρες τους, τις χαρές τους, τα αισθήματά τους. Νοιώθεις τη γεύση των δακρύων τους, ακούς τον ήχο των λέξεων που προφέρουν, βλέπεις τα όνειρά τους και τις απογοητεύσεις τους.
Το βιβλίο αυτό είναι μια βαθιά ψυχαναλυτική μελέτη. Θα μπορούσε να είναι η ψυχανάλυση μιας σχέσης. Ή περισσότερων. Της σχέσης της ηρωίδας με τους άντρες της ζωής της, με τις γυναίκες της ζωής της, με την οικογένειά της, αλλά και με τους φίλους της και τελικά με τον κόσμο και την ίδια την ζωή. Τελικά ίσως είναι η ψυχανάλυση της συγκεκριμένης ηρωίδας. Αλλά και όχι μόνο. Μέσα από τη δική της αφήγηση, αναλύονται και οι υπόλοιποι χαρακτήρες, που όλοι τους είναι πέρα για πέρα αληθινοί, υπαρκτοί και εμφανίζονται μπροστά μας ολοζώντανοι και πραγματικοί. Απόλυτα ολοκληρωμένοι, απόλυτα κατανοήσιμοι αλλά όχι πάντα προβλέψιμοι. Είναι άνθρωποι καθημερινοί. Ίσως είναι οι διπλανοί μας στην πολυκατοικία, ίσως είναι φίλοι μας, γνωστοί μας, ακόμα και συγγενείς μας.
Η Χριστίνα, αυτή είναι η κεντρική ηρωίδα και αφηγήτρια, ζει το δικό της δράμα. Και το δικό της δράμα, δεν είναι άλλο, από την αγάπη. Την αγάπη και τον έρωτα. Αλλά και την «εκ γενετής προσήλωση» όπως δηλώνει και η ίδια άλλωστε. Προσήλωση σε αυτό που αγαπά. Και αγαπά με όλη τη δύναμη της ψυχής της. Αγαπά και υπομένει. Υπομένει και υποφέρει. Συμβιβάζεται, προσπαθεί, αγωνίζεται, θυμώνει, αγανακτεί, συγχωρεί, αντέχει, υποχωρεί. Φεύγει και έρχεται. Πολεμάει: «Πόλεμος είναι ο έρωτας» λέει. Αγωνίζεται να βοηθήσει. Απογοητεύεται: «Νοιώθω πως όσες μάχες κι αν κερδίσω πάντα θα ανήκω στους αιώνια ηττημένους». Αιχμαλωτίζεται: «Ναι η αγάπη μπορεί να γίνει αιχμαλωσία». Αφοπλίζεται: «ο έρωτας είναι που μας αφήνει άοπλους μπροστά στη ζωή». Συνθηκολογεί.
Η Χριστίνα αγαπάει. Είναι ερωτευμένη και αγαπάει με πάθος. Και με σταθερότητα. Και με επιμονή αλλά και εμμονή.
Κουβαλάει τραύματα. Τραύματα από το παρελθόν (και από το πρώτο βιβλίο της συγγραφέως). Τραύματα που δεν έχουν επουλωθεί, αφού δεν έχουν ειπωθεί και δεν έχουν μοιραστεί. Είναι το παρελθόν που την καθορίζει ή αυτό που ζει στο παρόν; Είναι ο θυμός, η πίκρα και ο πόνος για περασμένα γεγονότα ή είναι ο έρωτας και η παθιασμένη αγάπη που οδηγούν τα βήματά της;
Η Χριστίνα παρακολουθεί τους άλλους. Τους νοιώθει. Τους μελετάει, τους αναλύει. Αντιλαμβάνεται τον εσώτερο ψυχισμό τους. Και συμπάσχει.
Πόσα μπορούμε να κάνουμε για την αγάπη;
Πόσα η αγάπη μπορεί να αντέξει;
Η ηρωίδα περνάει το όριο. Γνωρίζει, αλλά ελπίζει.
Η περιγραφή μιας σχέσης προβληματικής. Μιας σχέσης που φθίνει, που ξεθυμαίνει, που αργοπεθαίνει: «Εγώ μάθαινα αργά και σταθερά την τέχνη της απώλειας. Του εαυτού μου πρώτα κι ύστερα του αγαπημένου μου.» Μιας σχέσης που αφήνει πίκρα και απογοήτευση. Θυμό και απώλεια. Νοσταλγία.
Παρόλα αυτά επιμένει. Επιμένει γιατί αγαπά. Αγαπά με έναν ολοκληρωτικό τρόπο. Με έναν τρόπο απόλυτης προσήλωσης στο αντικείμενο της αγάπης της. Ξέρει. Ξέρει πολύ καλά πως η σχέση αυτή χωλαίνει. Εκείνος χωλαίνει. Πιστεύει πως ξέρει γιατί. Και προσπαθεί να βοηθήσει.
Η Χριστίνα οπισθοχωρεί συνέχεια: «Στην οπισθοχώρηση όμως αξίζει πολλή σκέψη: είναι πάντα ήττα;» αναρωτιέται.
Είναι οι τύψεις που την οδηγούν; Οι τύψεις μιας προηγούμενης ζωής; Η Χριστίνα, φορτωμένη ενοχές (άδικα) από το παρελθόν, δεν θέλει να φύγει από μια σχέση που την φθείρει. Θέλει να μείνει και να σώσει τον άνθρωπο, που ο ίδιος δεν θέλει να σωθεί. Και πάντως δεν βοηθάει καθόλου.
Αλλάζουν οι άνθρωποι;
Εκείνη ψάχνει συνέχεια για ελαφρυντικά και δικαιολογίες. Συγχωρεί ακατάπαυστα. Θυμώνει, πληγώνεται, αλλά συγχωρεί. Και επανέρχεται. Και συνεχίζει.
«Έχει κι ο έρωτας ηλικία: έχει νιάτα, ωριμότητα μα και γεράματα» λέει.
Η Χριστίνα είναι μια κακοποιημένη γυναίκα. Ένα κακοποιημένο κορίτσι στην αρχή. Μια έφηβη που κουβαλάει ενοχές για έναν άδικο θάνατο (της αδελφής της). Μία πικραμένη κοπέλα που δεν είχε την συμπαράσταση που θεωρούσε πως άξιζε. Και μετά μία γυναίκα με προδομένα όνειρα από τον άντρα της, που κι αυτός την κακοποίησε βάναυσα, κάτι που δεν ομολόγησε ούτε στην ίδια της την κόρη.
Πόσες πτυχές της κοινωνίας πιάνει αυτό το βιβλίο! Ένας πατέρας που δεν μιλά για την κακοποίηση της κόρης του από συγγενή του, για να μην ξεσπάσει θόρυβος (λόγω των ηθών της εποχής) την γεμίζει πίκρα. Ο άδικος θάνατος της αδελφής της, από βιασμό που θα είχε, όπως πιστεύει η ηρωίδα, αποτραπεί, αν βρισκόταν μαζί της και δεν αντιδρούσε με εφηβικό πείσμα, την γεμίζει ενοχές. Ο πρώτος της άντρας, βίαιος, της σκοτώνει την αξιοπρέπεια και τον αυτοσεβασμό. Κι εκείνη αποσύρεται από τη ζωή. Και ερωτεύεται ξανά. Και αφήνεται. Και δίνεται ολοκληρωτικά.
Τι είναι αυτό που την κρατάει κοντά του, μετά από προσβολές, απιστίες, ψέματα και ψυχολογική κακοποίηση; Η προσήλωση; Η αγάπη; Η έλλειψη αυτοσεβασμού; Ή το φορτωμένο της παρελθόν;
Ένα έγκλημα. Το έγκλημα της Χριστίνας, που εξομολογείται στις πρώτες σελίδες. Αριστοτεχνικά η συγγραφέας μας βάζει σιγά σιγά σε ένα κλίμα, όπου το έγκλημα έχει ήδη συντελεστεί. Όμως δεν γνωρίζουμε προς ποιον. Γνωρίζουμε τον θύτη. Όχι όμως και το θύμα. Το θύμα, ίσως το πραγματικό θύμα, είναι η Χριστίνα. Και είναι θύμα πολλών. Και όλοι αυτοί είναι οιονεί αποδέκτες του εγκλήματος, θύματά της. Όλοι αυτοί είναι αποδέκτες της δικαιοσύνης που εκείνη πιστεύει πως πρέπει να αποδοθεί. Και του εξιλασμού. Και της κάθαρσης.
Στην αστυνομική λογοτεχνία, συνήθως, όλα ξεκινάνε από την ανακάλυψη του θύματος. Και μετά σιγά σιγά, αποκαλύπτονται οι ύποπτοι. Και αναλύονται και δίνονται τα στοιχεία που συνθέτουν την μεγάλη εικόνα, για να αποκαλυφθεί στο τέλος ο ένοχος.
Εδώ αντίθετα, ξέρουμε τον ένοχο, αλλά μέχρι το τέλος δεν γνωρίζουμε το θύμα. Και αυτό ψάχνουμε. Η συγγραφέας με έξυπνο τρόπο, μας παρουσιάζει σταδιακά τα υποψήφια θύματα. Και μας δίνει στοιχεία γι αυτά. Με ιδιαίτερα ευρηματικό τρόπο κρατάει το ενδιαφέρον του αναγνώστη, που τον αφήνει να χαθεί στην δαιδαλώδη, αλλά ωστόσο απόλυτα αληθινή, ψυχοσύνθεση των ηρώων. Μέσα από το δράμα της Χριστίνας, αλλά και των υπολοίπων, αναγνωρίζουμε κοινωνικές συμπεριφορές, που για να αναλύσουμε την κάθε μία, θα χρειαζόμασταν τόμους βιβλίων. Κι όμως… η συγγραφέας δεν αφήνει κενά. Όλα εξηγούνται και όλα αποκαλύπτονται.
Μέσα από το προσωπικό της δράμα, θα οδηγηθεί στο τέλος στην κάθαρση. Και θα οδηγήσει και άλλους σε αυτήν. Με όποιον τρόπο εκείνη πιστεύει.
Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα που σε κρατάει σε αγωνία και σε εγρήγορση. Οι ψυχολογικές εναλλαγές των ηρώων και οι μεταπτώσεις τους, σε κρατούν σε ένταση αλλά και σε συνεπαίρνουν. Η γραφή της περιγραφική και λυρική, στα όρια του ποιητικού, δημιουργεί εικόνες και συναισθήματα
Ευρηματικές, εντυπωσιακές και αριστοτεχνικές οι πρώτες παράγραφοι κάθε κεφαλαίου, που δεν αφορούν την εξιστόρηση της ιστορίας, αλλά είναι από μόνες τους διατυπώσεις φιλοσοφικές, που καταλήγουν σε μάλλον ρητορικές ερωτήσεις. Τα συμπεράσματα ενός μυαλού φιλοσοφημένου, πονεμένου αλλά και πλήρους ρεαλισμού: της ηρωίδας. Σκέψεις, που όλοι μας έχουμε κάνει, σκέψεις στις οποίες συμφωνούμε, αλλά δεν μπορούμε να τις διατυπώσουμε τόσο λυρικά και με τις κατάλληλες λέξεις. Μαέστρος στις λέξεις και τον συνδυασμό τους η συγγραφέας, μας καθηλώνει με αυτές τις συμπερασματικές αρχικές παραγράφους.
Η συγγραφέας κατορθώνει να μας βάλει σε ένα κλίμα αναζήτησης, απορίας, προβληματισμού. Κατορθώνει να μας οδηγήσει στο να συμπάσχουμε με τους ήρωες. Κατά βάθος, το βιβλίο είναι ένας ύμνος στην αγάπη και στον έρωτα. Ένας ύμνος στην οικογένεια και στην ευτυχία. Ένας ύμνος στην απλότητα και στην φιλία. Στο αίσθημα και όχι στην λογική. Στη φύση.
Λέει η συγγραφέας: «Ναι ένα σύνολο από στιγμές είναι η ζωή. Άλλες δεν καταφέρνουμε να τις ελέγξουμε και άλλες έρχονται λίγο πιο νωρίς ή λίγο πιο αργά και μας ξεγελάνε. Πότε με σύννεφα και πότε με ήλιους. Χρώματα είναι οι στιγμές και βάφουν τα όνειρα των νέων μενεξιά.»
Και: «Η ζωή αξίζει να συνεχίζεται, Χριστίνα, γιατί πάντα θα έχει την ικανότητα να μας εκπλήσσει. Κι ίσως, ποιος ξέρει, οι ευχάριστες εκπλήξεις να είναι περισσότερες από τις δυσάρεστες».
Το βιβλίο αυτό δεν ήταν έκπληξη για μένα, αφού η ιδιαίτερα αριστοτεχνική και λυρική γραφή της συγγραφέως μου είναι γνωστή. Ήταν όμως μία τεράστια απόλαυση και ένα εκπληκτικό ταξίδι…
Τζίνα σ΄ευχαριστώ γι’ αυτήν την εξαίσια διαδρομή!
• Μάθετε περισσότερα για το βιβλίο, διαβάστε τις 20 πρώτες του σελίδες, αποκτήστε το εύκολα, εδώ
http://www.anemosekdotiki.gr/pezografia/petagma.html
