Στις αρχές του αιώνα του ρομαντισμού σε μια ελληνική και άκρως συντηρητική επαρχιακή μικρή κοινωνία ανθρώπων, όπου όλοι γνωρίζονται με όλους και όλοι μέμφονται καθετί που συμβαίνει έξω από τα κοινωνικά σκοταδιστικά τους στερεότυπα, δυο άνθρωποι νέοι, ιδιαίτερα αυθόρμητοι και αληθινοί, θα σπάσουν τις αλυσίδες μιας κοινωνίας των ολίγων και θα στεριώσουν –αλίμονο, αλλά ποιος γνωρίζει για πόσο- τον αληθινό τους έρωτα.
Το έργο, βασίζεται σε δύο γυναικείους κεντρικούς χαρακτήρες. Αυτές είναι άλλωστε, που κινούν τα νήματα μιας βαθιά δραματικής όσο και ενδιαφέρουσας πραγματικότητας. Πρόκειται για την πολύπαθη μάνα Σταύραινα (Άννα Παντζέλη) όσο και την Κρινιώ (Ιζαμπέλα Φούλοπ), που θα κρατήσουν άφωνους, και συγκινημένους βαθιά τους θεατές της παράστασης, μιας και είναι αυτές οι δύο που θα ορίσουν στο εξαιρετικό νέο θεατρικό έργο της Σοφίας Αδαμίδου, το βάρος τόσο της δραματικής έντασης, όσο και των γεγονότων, που θα αφηγηθούν, όχι η μία πλάι στην άλλη, αλλά πολλώ δε μάλλον η μία απέναντι στην άλλη, μιας και η κοινωνική κατάσταση της εποχής, τις βαφτίζει εξ ορισμού, εχθρικές μεταξύ τους.
Η Άννα-Σταύραινα στο ρόλο μιας πολύπαθης συζύγου και μάνας, ξεκινάει το έργο, πλάθοντας ζυμάρι και μοιρολογώντας τα δύσβατα της δικής της μοίρας. Μιλάει για την παράδοση των οιωνών στο ζύμωμα, καλές αλλά κυρίως κακές προβλέψεις, ανάλογα με το χρώμα που παίρνει το ζυμάρι, τόσο για φτωχούς όσο και για εύπορους. Ο πρώτος της συγκλονιστικός μονόλογος ωστόσο, με αφήνει άναυδο όσο και σε εγρήγορση για την συνέχεια και την εξέλιξη του μύθου. Θα μας μιλήσει τόσο για τον πρόωρο χαμό του άντρα της, όσο και για τον χαμό του γιου της, που έφερε το ίδιο όνομα στη μνήμη του. Αφηγείται τη δική της ιστορία, μέσα από την δική της οπτική. Ως θεατής, της δίνω όλα τα δίκαια του κόσμου μιας και μένη μονάχη να παλέψει στη ζωή χωρίς σύντροφο σε μια εποχή δύσκολη.
Πριν καν προλάβω να συνέλθω, η Άννα αποχωρεί, αφήνοντας σκηνικά τον λόγο στην Κρινιώ-Ιζαμπέλα μια θεότρελη –ή μήπως αποτρελαμένη νεαρότερη γυναικεία ύπαρξη- που υμνεί τον έρωτα, υμνεί τη ζωή κι αποστρέφεται τα λόγια του κόσμου, του κόσμου που διαφεντεύει με τις γνώμες των συγχωριανών, τη μοίρα των υπόλοιπων μελών, μιας κοινωνίας που αφήνεται σε ψευδοχριστιανικά ήθη, κοινωνικές συμβάσεις κι εν τέλει, αποφασίζει αυτή, με τη δύναμη της επιρροής, που της δίνει η επαρχιακή κοινή λογική.
Η Κρινιώ κι ο γιος της Σταύραινας, θα ερωτευθούν. Θα αφεθούν σε μια φλογισμένη αγάπη κι έναν έρωτα, που δεν θα σταθεί περιθωριακός, θα γίνει έγκαιρα γνωστός και κατακριτέος σε όλους. Ωστόσο, η μοίρα και το πεπρωμένο τους θα ορίσει πράγματα που οφείλω να κρύψω ως θεατής στο έργο που ανεβαίνει για δεύτερη χρονιά στο θέατρο Αλκμήνη.
Τι μπορεί στ’ αλήθεια να σταθεί ευοίωνο, όταν μια μάνα, μια αληθινή Ελληνίδα μάνα, χάνει σύντροφο και παιδιά –το πρώτο σε νηπιακή ηλικία- και σ’ ένα κορίτσι, που βιάζεται σε νεαρή και τρυφερή ηλικία –στα δώδεκά της μόλις χρόνια- από έναν άρχοντα του τόπου, που την απειλεί πως θα την εξαφανίσει από τον γήινο φλοιό, αν ομολογήσει σε όσες ασελγείς πράξεις, εκείνος θα την υποβάλλει κατά συρροήν; Κι όταν εκείνη, αγαπήσει αληθινά έναν νεαρό άντρα, τον γιο, τον φέρελπι, τον δουλευτή, τον άξιο, τον μοναδικό, αυτόν της Σταύραινας, θα μπορέσει να τον διεκδικήσει εκ νέου, μιας κι η ίδια έχει χάσει από τόσο νεαρή ηλικία, ό,τι πολυτιμότερο έχει απέναντι σε κείνην την οπισθοδρομική κοινωνία, κι οι δικοί της την έχουνε με το στανιό ήδη παντρέψει με κάποιον άλλον, που αποδέχεται την «ντροπή» μιας κοπέλας φτωχής, που έχει απολέσει για πάντα –χωρίς τη δική της βούληση- τη μοναδική της προίκα και βέβαια εννοώ τη γενετήσιά της αγνότητα κι αξιοπρέπεια;
Οι δυο νέοι ωστόσο, ο γιος της Σταύραινας κι η Κρινιώ, θα ερωτευθούν με δύναμη που ξεπερνάει αυτήν των κοινωνικών συμβάσεων της εποχής. Σε πρότερο χρόνο, η μάνα θα αρνηθεί το προξενιό της ατιμασμένης, που όλο το χωριό χαρακτηρίζει ως διαπομπευμένη και αμαρτωλή, θα διαλέξει μια «καλύτερη» νύφη για το παλικάρι της. Πράττει ωστόσο το σωστό; Η ίδια η μάνα στο παρελθόν, δεν έχει παντρευτεί από έρωτα, αλλά από προξενιό και θα σταθεί καταλυτικά αρνητική απέναντι στον αληθινό έρωτα.
Η μάνα, δεν είναι σίγουρα ένοχη για την άρνησή της, είναι απλά έρμαιο στο κοινωνικό γίγνεσθαι της εποχής. Ωστόσο, η παρ’ ολίγον νύφη της ή καλύτερη η Κρινιώ την οποία αρνήθηκε για νύφη της, θα επιμείνει στην ερωτική σχέση με τον γιο της.
Δυστυχία οικογενειακή, δυστυχία προσωπική αλλά και κοινωνική «ανωμαλία».
Πρόκειται για μια ιστορία αληθινής αγάπης και για την ευθεία –όσο και ανώφελη- σύγκρουση δύο γυναικών, τόσο αλλιώτικων στον χαρακτήρα, αλλά και τόσο όμοιων, σ’ ό,τι καταλογίζουμε στην έννοια του μοιραίου.
Όσα ποθούσε να ζήσει η μάνα, τα ποθούσε και η παράνομη ερωμένη. Η Σταύραινα –αλίμονο- θα ‘θελε στ’ αλήθεια να ζήσει έναν τέτοιον έρωτα όπως τον αισθανόταν η έτερη ηρωίδα του έργου, η Κρινιώ. Τα εσωτερικά της πλέγματα ωστόσο και παράλληλα η κοινωνική κατακραυγή, την οδηγούν στον να κηρύξει τον πόλεμο στο όνομα της «ηθικής».
Οι δυο ηρωίδες της παράστασης, θα παλέψουν με σφοδρότητα η μία με την άλλην ως το τέλος. Αλλά για ποιο ακριβώς τέλος μιλάμε; Αυτό που στο τέλος νικητής αναδεικνύεται μόνο ο θάνατος;
Κάτι σημαντικό που με γείωσε ως θεατή, πριν ακόμα ξεκινήσει η παράσταση, ήταν το λουλουδισμένο σκηνικό του Νίκου Κασαπάκη, που με μετέφεραν πριν καν το έργο αρχίσει να ξετυλίγεται στη βραδιά μου, οδηγώντας με σε μια άλλη, ανεξερεύνητη, αλλά και τόσο ανοίκεια εποχή. Μύρισα το φρέσκο ζυμάρι που έπλαθε η Άννα, που με εισήγαγε στο έργο αφηγούμενη τον πόνο της, μεταμορφωμένη στην αρχέγονη μάνα, που θα παλέψει για το δικό της δίκιο, όσο κι αυτό του μονάκριβού της, όπως κανείς άλλος δεν νοεί, κατά τη δική της ηθική. Θα παλέψει πολύ ώστε να αποτρέψει, να κατευθύνει, να κερδίσει, καθοδηγώντας το παιδί της, όπως και όσο η ίδια κρίνει ορθά. Αποτέλεσμα της οπισθοδρομικής λογικής της; Θάνατος και στάχτη.
Η ερμηνείες τόσο της Άννας, όσο και της Ιζαμπέλας είναι και οι δύο συγκλονιστικές. Η πρώτη, σκληρή όσο το μοναδικό θεατρικό κείμενο της Σοφίας Αδαμίδου επιβάλλει και άτεγκτη στο μεγαλύτερο μέρος της παράστασης, τραγική και υπέρμετρη σα ρόλος κλεμμένος από αρχαίο δράμα. Η νεαρότερη πρωταγωνίστρια Ιζαμπέλα θα παλέψει να κερδίσει το θεατρικό κοινό με την αλήθεια, την άφεση στον έρωτα με τα δικά της όπλα: την αλήθεια της ηρωίδας που ‘χει ντυθεί και την ειλικρίνεια των συναισθημάτων της, μέσα από μια απελευθερωμένη κινησιολογία σε αντίθεση με τη μάνα, που διατηρεί με το άτεγκτο στοιχείο της μορφής και της ερμηνείας της τον ρόλο της «κακιάς», που στο τέλος δικαιώνει και δικαιώνεται, συμπάσχει κι αγκαλιάζει το δυστυχισμένο κορίτσι.
Η σκηνοθεσία της παράστασης από τον Μανώλη Ιωνά είναι υποδειγματική κι αναδεικνύει με τρόπο ιδιαίτερο την σκοτεινή εποχή.
Ταυτόχρονα, η μουσική και η μοναδική φωνή της αγαπημένης μου Ερωφίλης σε στίχους της Σοφίας Αδαμίδου, πλημμυρισμένη ερωτισμό, αλλά και πόνο, προσδίδουν στο έργο έναν απρόσμενο μουσικό πλούτο με απρόσμενες εντάσεις, αλλά και γλυκύτητα.
Κατά την ταπεινή μου κρίση, πρόκειται για μια από τις σημαντικότερες παραστάσεις ΚΑΙ της φετινής θεατρικής σεζόν, που αξίζει να δείτε κι ένα θεατρικό έργο, γραμμένο με έμπνευση, αγάπη, αλλά και αλλεπάλληλες ανατροπές ως την τελευταία ατάκα της παράστασης.
• Mάθετε περισσότερα για την παράσταση, εδώ:
https://anemosmagazine.gr/2019/uncategorized/anoixi/
