Προτού αναφερθώ στον κοινωνικό και καθοδηγητικό ρόλο των διανοουμένων, θα επισκεφθώ πρώτα το νόημα της λέξης σε δύο επίπεδα. Στην ετυμολογία και την ερμηνεία.
Η λέξη είναι σύνθετη: Δίας + νους. Το πρώτο συνθετικό της δεν είναι η πρόθεση δια, που δηλώνει το δια μέσου. Είναι η λέξη Δίας που σημαίνει φως. Άλλωστε στα λατινικά η λέξη dies θα πει ημέρα και ημέρα χωρίς φως δεν υπάρχει. Η δεύτερη λέξη είναι η έννοια νους, ρίζα νο-, δύο γράμματα με χιλιόχρονη ιστορία και τεράστια σημασία, γι αυτό και πάμπολλα τα παράγωγα. Το ρήμα νοώ = εννοώ, παρατηρώ, αντιλαμβάνομαι, καταλαβαίνω, σκέπτομαι, επι-νο-ώ, μηχανεύομαι, νο-μίζω, θεωρώ, δηλώνω. Τα ουσιαστικά: νόημα: το αποτέλεσμα της νο-ητικής ενέργειας, ό,τι διανοείται κανείς, το διανό-ημα, ιδέα, σκοπός. Νοήμων: ο έχων νου, ο υγιής το νου. Νόηση: η δια του νου αντίληψη, η σκέψη. Νοητικός: ο γρήγορος στο μυαλό, ο οξύνους, ο ευφυής. Νοητός: ο προσιτός στο νου, ο αντιληπτός με το νου. Νοερός: ο με το νου αντιληπτός.
Διανοούμενος λοιπόν είναι αυτός, που έχει προικιστεί από τη φύση με φωτισμένο νου, που έχει μυαλό και όλες τις ιδιότητες, που μας δίδουν τα παράγωγά της ρίζας νο-. Είναι ακόμη αυτός που συγκεντρώνει στην ψυχή του τους χυμούς και τι δονήσεις της ορατής φύσης. Με την βοήθεια άπλετου φωτός από τον ήλιο, συσσωρεύει μεγάλη πνευματική δύναμη, ικανή να τον οδηγήσει πέρα από όσα οι πέντε του αισθήσεις του αποκαλύπτουν. Έχοντας λοιπόν αυτήν την θεία χάρη, έχει και τη δύναμη να βλέπει στο βάθος τους τα κοινωνικοπολιτικά πράγματα. Μπορεί να διαβάζει τις ειδήσεις των εφημερίδων και να ανακαλύπτει αυτό, που πολλές φορές κρύβεται κάτω από τις λέξεις.
Έχοντας ως δώρο το νοητικό αυτό χάρισμα οι άνθρωποι του πνεύματος έχουν μια ξεχωριστή αποστολή σ’ αυτό τον κόσμο. Είναι ταγμένοι στη διαφώτιση και καθοδήγηση των ανθρώπων να βρίσκουν το δρόμο τους ανάμεσα στο πλήθος των πληροφοριών, με τις οποίες βομβαρδίζονται καθημερινά, γεγονός που στις ημέρες μας έχει εξελιχθεί σε μάστιγα. Να τους βοηθούν να διακρίνουν το ψέμα από την αλήθεια. Να ξεχωρίζουν την πληροφόρηση από τη γνώση. Να συνειδητοποιούν σε βάθος το καλό και το κακό, καθώς και τις συνέπειές τους. Αν δεν μπορούν να ξεσκεπάζουν οι ίδιοι τα πράγματα, να περιμένουν τουλάχιστον τη στιγμή της αποκάλυψης, που πάντοτε έρχεται αργά ή γρήγορα. Να έχουν υπομονή, επιμονή και δύναμη μπροστά στις δυσκολίες. Τις οποίες επίσης πρέπει να διδαχθούν να τις παλεύουν, να τις νικούν με τον προσωπικό τους αγώνα, γιατί Μεσσίες δεν υπάρχουν πια. Για την ακρίβεια ποτέ δεν υπήρξαν. Υπήρξαν μόνον άνθρωποι φωτισμένοι, που είχαν συνείδηση του κοινωνικού τους προορισμού και τον υπηρετούσαν πιστά.
Στις μέρες μας, που τα πάντα καταρρέουν γύρω μας, που χάνεται η ανθρωπιά, η αξιοπρέπεια και το φιλότιμο, περισσότερο παρά ποτέ οι διανοούμενοι οφείλουν να βρίσκονται στην πρώτη γραμμή. Οφείλουν να υπηρετούν τον λαό, να διαλέγονται με τον λαό, να συστηματοποιούν τους αγώνες του και να του δείχνουν τα μέσα για την επιτυχία του. Χρέος έχουν επίσης να διαφωτίζουν τον λαό για την σημαία της διάσωσης της εθνικής του ταυτότητας. Να γίνουν η μαρτυρία της αλήθειας και της ελευθερίας, που σημαίνει να αναλάβουν αγώνες επιστημονικούς και συνειδητούς για την αποδέσμευση του ανθρώπου από την καταδυνάστευση των δυνάμεων της φύσης και της κοινωνίας. Οφείλουν ακόμη να διαφυλάττουν τις ηθικές και πνευματικές αξίες της πατρίδας τους και να μεριμνούν για τη διαφύλαξη και την περαιτέρω εξέλιξή τους.
Η θέση του διανοούμενου στο κοινωνικό γίγνεσθαι προσομοιάζει με εκείνη του Σωκράτη. Ο αρχαίος σοφός δήλωσε στο δικαστήριο που τον δίκαζε, πως ο κοινωνικός του σκοπός ήταν αυτός του οίστρου. Οίστρος είναι η αλογόμυγα, που δεν αφήνει το άλογο να ησυχάζει, να επαναπαύεται, αλλά με τα τσιμπήματά του το κρατάει σε διαρκή εγρήγορση και ετοιμότητα σκέψης και δράσης. Όμοια και οι διανοούμενοι οφείλουν να αφυπνίζουν τον κόσμο, να τον οιστρηλατούν, να τον θέτουν προ των ευθυνών του και να τον δραστηριοποιούν προς τη λύση των προβλημάτων του ατομικά και συλλογικά. Μα πάνω από όλα, επειδή το έργο της επιβίωσης του ανθρώπου στην γη είναι πολύ δύσκολο, οφείλουν οι διανοούμενοι να βοηθήσουν τους πολλούς να περάσουν από το ΕΓΩ στο ΕΜΕΙΣ, για να επέλθει επιτέλους η πολυπόθητη ισορροπία τόσο στις ψυχοπνευματικές και σωματικές ανάγκες των ατόμων, όσο και στις σχέσεις των ατόμων μεταξύ τους.
Το «όλοι μαζί μπορούμε» πρέπει να γίνει λάβαρο συνειδητό για τον κάθε ένα.
• Επικοινωνήστε με την συγγραφέα:
https://www.facebook.com/chryssachron
