Ένα μυθιστόρημα-κόσμημα που ξεχωρίζει λαμπρό στην -παρακμάζουσα ως ένα βαθμό- σύγχρονη ελληνική πεζογραφία.
Κρατάς μυστικό; Πρόκειται για ένα αρτιότατο ως προς τις αφηγηματικές τεχνικές, το ύφος, την πλοκή και την δημιουργία και εξέλιξη χαρακτήρων έργο των τελευταίων χρόνων.
Οι ήρωες ολοζώντανοι προβάλλουν μπρος στα μάτια του αναγνώστη παρασύροντάς τον στην ιστορία τους, τη δική τους πλασματική ζωή, ενώ μέσα απ’ τις ψυχογραφικές περιγραφές τους ο συγγραφέας αποδίδει ρεαλιστικά τα αίτια που καθόρισαν τη διαμόρφωση του χαρακτήρα τους και τους δικαιολογεί με τρόπο εύλογο, φυσικό και απολύτως ανθρώπινο. Ακόμη και η ανάλγητη, «διαβολική» Λαμπρινή και ο ανειλικρινής, άπιστος, καιροσκόπος Αντώνης γίνονται συμπαθείς στο αναγνωστικό κοινό, καθώς ξετυλίγεται με τέχνη το σκληρό παρελθόν τους, χωρίς, ωστόσο, αυτό να τους υποβιβάζει σε οικτρές, αξιολύπητες φιγούρες. Καθίσταται σαφές, για παράδειγμα, πώς τα αισθήματα αποτροπιασμού και απόρριψης απ’ τον κοινωνικό περίγυρο της Λαμπρινής, η μοναξιά, η θυσία και η αυτοθυσία που επέδειξε για χάρη της οικογένειάς της, καθώς και ο πρώιμος συναισθηματικός τραυματισμός του Αντώνη κατά την πρώτη του ερωτική σχέση ήταν οι λόγοι που ώθησαν τα δύο αδέρφια στις άδικες, ανήλεες συχνά συμπεριφορές τους.
Όσον αφορά την τραγική Αλεξάνδρα, εκείνη είναι μια γυναίκα τυλιγμένη στο πένθος, την αρρώστια, το θάνατο. Ορφανή από γονείς και αγαπημένους συγγενείς, προδομένη και εγκαταλελειμμένη απ’ τον μοναδικό της σύντροφο, ανίκανη να φροντίσει, ως ήθελε και όφειλε, το παιδί της, οδηγείται τελικά στην πλήρη απόγνωση και ερημιά, στην τρέλα.
Ανάμεσα, όμως, σε όλα αυτά τα πρόσωπα, την Αλεξάνδρα, τον Αντώνη, τη Λαμπρινή, τον Μάρκο, την Ελευθερία, την Κατερίνα, την προσοχή και το ενδιαφέρον μας «κλέβει» μαγικά η κεντρική ηρωίδα, η Άννα, όχι μόνο για τον απροσδόκητα «εγκληματικό» χαρακτήρα της μα και για την άκρως αντιφατική προσωπικότητά της. Πρόκειται για ένα παιδί και μια ενήλικη γυναίκα, ένα κορίτσι κι ένα αγόρι, ένα πλάσμα τρυφερό, ναζιάρικο και «τσαμπουκαλίδικο», φωτεινό και σκοτεινό, έξυπνο, εύστροφο και ανίκανο ν’ αντισταθεί στο επικίνδυνο ρίσκο, μια κοπέλα που έγινε μάνα μιας μάνας που δεν βάσταγε να την φροντίσει. Η Άννα είναι το παιδί-σύμβολο που από πολύ νωρίς, ασύνειδα ίσως, απέρριψε το ανάξιο πατρικό πρότυπο του Αντώνη, που ατσαλώθηκε και πάλεψε για να επιζήσει η ίδια κι η Αλεξάνδρα της, που, μολονότι δεν γνώρισε ποτέ ένα ζεστό σπιτικό, μια οικογένεια, ονειρεύτηκε τη δικιά της στο πλευρό του αγνού, ευγενικού, τίμιου Μάρκου. Η Άννα είναι ένα κορίτσι βαθιά αναρχικό σε μια κοινωνία η οποία ποτέ δεν της πρόσφερε τίποτα, ενώ εκείνη έστερξε να την βοηθήσει σε απρόσμενες εκλάμψεις της μεγαλοψυχίας της. Η μορφή της, τολμώ να πω, αναδεικνύεται στο τέλος τραγική, ακολουθώντας το στερεοτυπικό, αρχαιοκλασικό τρίπτυχο: ύβρις, τίσις, κάθαρσις, καθώς το κόκκινο αίμα στα λευκά της ρούχα στάθηκε η λυτρωτική διέξοδος απ’ τον ατέρμονο αγώνα της για αληθινή ζωή.
Πρέπει, βέβαια, να αναφερθούμε και στην πλούσια γκάμα αφηγηματικών τεχνικών που μετέρχεται αριστοτεχνικά ο συγγραφέας συνδυάζοντας, επί παραδείγματι, δύο επίπεδα χρόνου («παρελθόν» με βασικό πρόσωπο την Αλεξάνδρα και «παρόν» με κύριο φορέα δράσης την Άννα), όπως επίσης και δύο πρόσωπα αφήγησης. Αξίζει να σημειώσουμε πως οι εναλλαγές των χρονικών επιπέδων πραγματώνονται σε μεγάλο βαθμό μέσω παράλληλων περιγραφών και αφηγήσεων, με αποτέλεσμα αφενός η μετάβαση απ’ το ένα στο άλλο να γίνεται ομαλά (από άποψη τεχνικής) και αφετέρου να εκφράζεται με τραγική ειρωνεία η αναλογία στις ζωές των δύο ταλαιπωρημένων ηρωίδων μας, Αλεξάνδρας και Άννας (από άποψη πλοκής και συναισθηματικής φόρτισης). Είναι χαρακτηριστικό, επίσης, πως εκτός απ’ τον παντογνώστη αφηγητή, ο οποίος, διαγράφοντας γλαφυρά τον εσωτερικό κόσμο των ηρώων, μας διηγείται την ιστορία προβαίνοντας σε έντεχνους- συχνά ανεπαίσθητους- προϊδεασμούς της εξέλιξης της πλοκής, έχουμε και την πρωτοπρόσωπη αφήγηση της Άννας μέσα από το άτυπο ημερολόγιό της, γεγονός που συμβάλλει στην ολόπλευρη ηθοπλασία της και την καθιστά με αυτό τον τρόπο σχεδόν διάφανη στον αναγνώστη. Τέλος, η περιγραφή του ολάνθιστου μπαλκονιού στην αρχή και το τέλος του μυθιστορήματος, η οποία πλέκεται με μαεστρία με τα συναισθήματα της Άννας προς τον Μάρκο και της Αλεξάνδρας προς την Άννα αντίστοιχα, πραγματικά εντυπωσιάζει, καθώς δημιουργεί ένα εκπληκτικό στη σύλληψη του σχήμα κύκλου.
Ολοκληρώνοντας, ως προς το ύφος, το έργο διέπεται από αμεσότητα, παραστατικότητα, έντονο συναισθηματισμό που αναδύεται ακόμα και μέσα από περιγραφές της καθημερινής ζωής, λυρικότητα χάρη στις πλούσιες, ευφάνταστες παρομοιώσεις και εικόνες, οι οποίες εμφανίζονται συνήθως με μακροπερίοδο λόγο, ενώ ο γοργός, σχεδόν ασθματικός, ρυθμός, μέσα από κοφτές προτάσεις, σε άλλα σημεία, επιτείνει την συναισθηματική φόρτιση και καθιστά τον αναγνώστη κοινωνό της έντασης και της αγωνίας των ίδιων των ηρώων.
• Διαβάστε τις 20 πρώτες σελίδες του βιβλίου, δείτε σχετικές δημοσιεύσεις και βίντεο, εδώ:
http://www.anemosekdotiki.gr/pezografia/kratas-mystiko.html
Επίσημη Σελίδα του βιβλίου:
Γιάννης Φιλιππίδης • «Κρατάς μυστικό;»
