Ο «Κωνσταντίνος Παλαιολόγος» του Κωνσταντίνου Μούσσα αποτελεί ένα πρωτότυπο πολύστιχο έμμετρο ποίημα, εμπνευσμένο από την ομώνυμη καζαντζακική τραγωδία. Το έργο ακολουθεί την πλοκή του δράματος του Καζαντζάκη, όμως παρουσιάζεται δια του στόματος του αφηγητή-Ποιητή, ο οποίος αποτελεί και το νέο πρόσωπο της ιστορίας, που βοηθά καταλυτικά στην εξέλιξη του ποιητικού δράματος.
Περί γλώσσας. Η δημοτική κοινή αναμειγνύεται με την κρητική διάλεκτο, πλάθοντας ένα γλωσσικό υπόστρωμα με δυναμική σύνταξη λόγου που εξυπηρετεί την ομοιοκαταληξία και τη δραματικότητα και λεξιλογικές επιλογές* που δημιουργεί μια κρητικίζουσα ατμόσφαιρα.
Περί ύφους. Οι ολιγόλογοι καζαντζακικοί στίχοι μετατρέπονται σε έμμετρα δίστιχα· ανασημειώνεται το νόημα, μεταπλάθεται η σύνταξη, αντιμετατίθενται λέξεις και φράσεις, ενώ προστίθενται ή αφαιρούνται τελείως στίχοι και σκηνές. Έτσι, το
[1]Πολλές επιλογές του ποιητή τείνουν σε περισσότερο κρητικές λέξεις και εκφράσεις, όπως ενδεικτικά αναφέρονται: ζωή – ζήση, θεμέλιο – ριζιμιό, βάρδια – βιγλάτορας, ξέρω-κατέχω, ταιριάζει – πρέπει του, ακούω – γρικώ/γροικώ, κοιτώ – ξανοίγω κ.ά.
δράμα του Καζαντζάκη ως μεταποίηση αποδίδεται σε έμμετρο ποίημα με λυρικότητα και δραματικότητα, που διαφαίνεται έκδηλα σε κάθε στροφή.
Περί θεατρικής ποιητικότητας.Οι θεατρικές περιγραφές και οι σκηνικές οδηγίες μετατρέπονται σε έμμετρο κείμενο που απαγγέλλει ο Ποιητής. Φυσικά, το έργο διανθίζεται με περιγραφές και σκηνές εκτός του καζαντζακικού δράματος, χωρίς να αφαιρούν κάτι από την ιστορία, ενώ, αντιθέτως, εισάγουν με σαφήνεια νέους χαρακτήρες στην πλοκή της ιστορίας.
[από την εισαγωγή του βιβλίου]
Η υπόθεση εξελίσσεται σε τέσσερις πράξεις. Με τρόπο αριστουργηματικό παρουσιάζεται η αγωνία του Παλαιολόγου να διατηρήσει τις εύθραυστες ισορροπίες ανάμεσα σε λαό και άρχοντες, σε ενωτικούς και ανθενωτικούς, στους γενναίους και σε εκείνους που είχαν ήδη παραδοθεί, στο ιερό καθήκον και την μάταιη ελπίδα για διαφυγή, στο φως της ελευθερίας και το σκοτάδι της υποταγής. Ο Κωνσταντίνος προσπαθεί να διασώσει ό,τι απέμεινε από το μεγαλείο μιας ολόκληρης εποχής, από την δόξα μιας χιλιόχρονης αυτοκρατορίας, της τελευταίας των Ελλήνων. Ο λαός της Πόλης τον κατηγορεί για τα επερχόμενα δεινά, η εκκλησία τον εχθρεύεται, οι σύμμαχοι τον απαρνιόνται. Απορρίπτει το ενδεχόμενο να εγκαταλείψει την Πόλη και να καταφύγει είτε στη Δύση είτε σε κάποια κτίση που θα του παραχωρούσε ο εχθρός. Και μένει μόνος. Μαζί με λίγους πιστούς συντρόφους, θα δώσει την τελική μάχη για την Αθανασία και θα πέσει στα Τείχη της Πόλης των Πόλεων. Το δράμα κορυφώνεται τη στιγμή που έντρομος ο λαός της Πόλης καταφεύγει θρηνώντας στην Αγιά Σοφιά όπου και πληροφορείται τον θάνατο του Αυτοκράτορα καθώς και το θαύμα του ενταφιασμού του στα θεμέλια του ναού, εκεί που πλέον θα κείτεται όχι νεκρός αλλά μαρμαρωμένος. Η αυλαία πέφτει.
__________
*Πολλές επιλογές του ποιητή τείνουν σε περισσότερο κρητικές λέξεις και εκφράσεις, όπως ενδεικτικά αναφέρονται: ζωή – ζήση, θεμέλιο – ριζιμιό, βάρδια – βιγλάτορας, ξέρω-κατέχω, ταιριάζει – πρέπει του, ακούω – γρικώ/γροικώ, κοιτώ – ξανοίγω κ.ά.
• Μάθετε περισσότερα για το βιβλίο, εδώ:
https://www.dodonipublications.gr/product/10348/kwnstantinos-ia-palaiologos.html
