«Η ιστορία ενός αντάρτη» Κωνσταντία Γέροντα

Άνεμος Magazine 08/01/2016 0

Eίχε μέτωπο περήφανο, άσπρα μαλλιά, βλέμμα που γυάλιζε και στιγμές-στιγμές βούρκωνε… Μας μιλούσε για ώρες… Αυτή είναι η ιστορία του Ιορδάνη Λασκαρίδη που στα 15 του πολέμησε 8 μήνες στη Χαλκιδική με τους αντάρτες.

«Ήμασταν 400 άτομα, ανάμεσα τους 100 γυναίκες. Οι γυναίκες τραγουδούσαν για να μας τονώσουν το ηθικό. Διοικητής ήταν ο Παπαγιώργης που όταν ηττηθήκαμε, ντύθηκε γυναίκα και κρύφτηκε στο σπίτι της θείας του. Τον πρόδωσαν όμως και τον έπιασαν. Κάναμε πορείες, μερόνυχτα ολόκληρα, όπου χρειαζόταν. 8 μήνες δεν είχα κάνει μπάνιο, μόνο σκότωνα τις ψείρες στη φωτιά. Κάναμε επιθέσεις στα καμπαναριά, όπου ήταν τα οπλοπολυβόλα. Φαντάρους δε σκοτώναμε. Βόμβες ναπάλμ μας έριξαν στο Χολομώντα.

Φτάσαμε στο Άγιο Όρος ένα βράδυ, αντάρτες και αντάρτισσες- μετά από δυο μέρες πορεία. ‘Ημασταν 300. Επιστρατέψαμε πολίτες, ό,τι ζώα βρήκαμε-εκεί είδα για πρώτη φορά λίρες. Πήραμε τρόφιμα και λίρες και τη νύχτα ξημερωθήκαμε στο μοναστήρι, πρέπει να ’ταν η μονή του Εσφιγμένου… Τραυματίες, συρματοπλέγματα… Μείναμε μέσα για να μη φαινόμαστε. Πήγαιναν οι γυναίκες στα κρεβάτια των καλογέρων και ‘λεγαν αυτοί “Μη τέκνον μου” και αυτές απαντούσαν “Φύγετε από ‘δω!”. Μπήκανε μέσα οι γυναίκες με τα πτώματα, τι θα ‘καναν οι καλόγεροι… Καθίσαμε άλλες δυο μέρες για να μαζέψουμε τα πράγματα.. Φύγαμε 13 ώρες πορεία και φτάσαμε στο Γομάτι… Είχαμε μια γυναίκα, την Κατίνα που τραγουδούσε· να την έχεις δίπλα σου να τραγουδάει και να ρίχνει… “Μια βραδιά στον Κάκκαβο με αστροφεγγιά/κίνησαν αντάρτες για τα Μουδανιά/κάψανε την τράπεζα με όλα τα χαρτιά/ για να ξεχρεώσουνε τη φτωχολογιά”. Στα Μουδανιά κάψανε την τράπεζα, το δημαρχείο και το μύλο. Εγώ ήμουνα στο σπίτι ντυμένος κι έβλεπα το μύλο που καιγότανε. Μπήκανε μέσα και με πήρανε, ήμουν 15 χρονών.

Μια μέρα μπήκαμε στη Βαρβάρα, ήταν ακατοίκητη. Βρήκαμε δυο κατσικάκια σ’ ένα μπαλκόνι, ξέκοψαν απ’ το κοπάδι και τα πήραμε. Τα βάλαμε στο καζάνι και τα φάγαμε. Ήμασταν δυο λόχοι… Μια άλλη φορά, περάσαμε 200 άτομα απ’ τη Βυτίνα χωρίς να μας ρίξουν τουφεκιά. Σου λέει, αυτοί θα περάσουνε, θα φύγουνε, αν δεν τους ρίξουμε, θα ζήσουμε… Φτάσαμε στα Βρασνά, μείναμε όλη μέρα και περιμέναμε. Είχαν τρυπημένο το βράχο, τον είχαν σκάψει και είχαν φτιάξει πολυβολείο. Καθίσαμε 4-5 ώρες, 200 άτομα, πού να κοιμηθούμε… Μας έστειλαν προς την Ασπροβάλτα, είχε κάτι παράγκες, μέχρι να ετοιμαστεί το σχέδιο, πώς θα χτυπήσουμε τον κάμπο των Σερρών… Όλος ο κάμπος γέμισε αντάρτες.. Τον Στρυμώνα τον περάσαμε με τις βάρκες καρφώνοντας πασσάλους ενώ τραβούσαμε το σύρμα για να μη μας πάρει το ρεύμα. Δε βγήκε ούτε ένας Μάης να μας ρίξει μια τουφεκιά. Έτσι έγινε η εκστρατεία, κάναμε την τροφοδοσία και γυρίσαμε…

Μεταγγίτσι, Βρασνά, Γομάτι, Ολυμπιάδα, Βαρβάρα, Στανό, όλα ήταν σηκωμένα, ακατοίκητα… Ο Παπαγιώργης έκαψε στη Μεγάλη Παναγία το σχολείο -ήταν διώροφο- ανατίναξε το καμπαναριό και έκαψε και το πατρικό του, μόνος του. Είπε “πατέρα, θα το κάψω για να μην το κάψουν αυτοί”. Η Μεγάλη Παναγία είχε μια διμοιρία στρατού μες στο δημοτικό σχολείο. Ο στρατός έμενε πάνω και στο ισόγειο είχαν τις γυναίκες των ανταρτών. Κάθε βράδυ τις μαζεύανε μόνο και μόνο για να μην πάνε οι αντάρτες, τους χτυπήσουν και τους σκοτώσουν. Όταν μας είδαν, φοβήθηκαν και φύγανε. Πήγαμε, σπάσαμε τις πόρτες- πριν από ’μας, οι χωριάτες είχαν κάνει τη δουλειά. Ανατινάξαμε το καμπαναριό γιατί το είχαν κάνει πολυβολείο…

Πολλοί φαντάροι που πιάναμε, πολέμησαν στο πλευρό μας. Εκείνους που σκοτώναμε ήταν αυτοί που είχαν έρθει από τη Μακρόνησο, οι πρώην αριστεροί που δήλωναν δεξιοί. Όταν τους πιάναμε, δεν περιμέναμε καν να περάσουν στρατοδικείο. Κανέναν άλλο φαντάρο δε σκοτώσαμε…

Η Χαλκιδική είχε ένα τάγμα είχαμε μέχρι και πυροβόλα… Πορείες μεγάλες, δύσκολες. κούραση και να ΄σαι 15 χρονών. Χιόνι. Μια φορά φύγαμε από την Ασπροβάλτα το μεσημέρι για να πάμε στον Λαχανά, στο στρατόπαιδο πηγαίναμε για ν’ αφήσουμε τραυματίες και αιχμαλώτους. Βαδίζαμε από το μεσημέρι μέχρι την άλλη μέρα το πρωί με μια στάση τα μεσάνυχτα. Πολλές φορές στις πορείες, κοιμόμασταν περπατώντας και όταν βλέπαμε κάποιον να φεύγει, “Επ” λέγαμε ¨ξεμάκρυνε…”

Εγώ έφυγα τον Ιούνιο του ’49, όταν τραυματίστηκα για δεύτερη φορά-την πρώτη περπάτησα με τραύμα διαμπερές στο πόδι μες στο νερό, στο ποτάμι… Στην τελευταία μάχη, ήμουν στα μετόπισθεν γιατί ήμουν τραυματίας. Από κει μαζί μ’ έναν άλλο ενώ φύγαμε για Κάκαβο, αντί να πάμε αριστερά, πήγαμε δεξιά, πέσαμε στην πρώτη χαράδρα, το ρέμα του Καρατζά. “Κάτσε δω, του λέω, Μιχάλη, να σταματήσει η φασαρία”. Οι άλλοι έφυγαν, μας χάσανε. Κάτω είχε έναν νερόμυλο. Βγαίνουμε στο ύψωμα. Εκεί απάνω ήταν ο στρατός Πάμε, τους βρίσκουμε και παίρνουν τηλέφωνο στο δήμαρχο των Μουδανιών. “Το Λασκαρίδη τον Ιορδάνη, τον ξέρεις; Τι άνθρωπος είναι;”. “Φυσικά και τον ξέρω, αυτός είναι παιδάκι”. Συναντάω τον ανθυπολοχαγό. “Ιορδάνη, τα χαρτιά σου ειν’ εντάξει. Θα φύγεις στο χωριό”. Ούτε στρατόπεδα, ούτε φυλακές, τίποτα, γιατί παραδοθήκαμε. Ένας δικός μας μ’ έδωσε ένα εικοσάρικο για να πάω στο χωριό. Μου το πήρε αυτός που μ’ έφερε, 30 δραχμές ήταν τότε το εισιτήριο. Τέτοια πράγματα δεν τα ξεχνάω…

Ήταν μεγάλη ταλαιπωρία. 8 μήνες σαν να ήμασταν σε τούνελ…2-3 φορές επιχείρησα να φύγω αλλά δεν ήξερα που θα πέσω. Εκεί ήτανε το επικίνδυνο, το δύσκολο…

Άλλοι έφυγαν στη Ρουμανία, στην Ουγγαρία. Μοίρασαν τις περιουσίες τους και τα σπίτια τους… Έλεγαν “Αγωνιστήκαμε. Ηττηθήκαμε. Τώρα δεν έχουμε τίποτα. Μας τα πήραν όλα”.

Ήρθα εδώ. Έλεγαν “Μην του μιλάτε, είναι προδότης” αλλά όπως λέει η παροιμία “Ουδέν κακόν, αμιγές καλού”. Ο πατέρας μου στη Μακρόνησο, όπου έμεινε 9 μήνες, εκπαιδεύτηκε στα σίδερα και κάναμε χρυσές δουλειές. Έτσι ζήσαμε…»

Μιλούσε και το βλέμμα του χανόταν στις αναμνήσεις του. Θυμόταν την παραμικρή χαράδρα και το παραμικρό ύψωμα όπου πολέμησε. Είχε γυρίσει κάθε βουνό και ράχη του τόπου του με τα πόδια. Δεν κόμπιασε ούτε στιγμή. Το μόνο που είπε για το σήμερα είναι ότι τα ξεπουλήσαν όλα. Για μια στιγμή μου φάνηκε ότι άκουσα κοτσύφια και τη βροντερή φωνή μιας γυναίκας που τραγουδούσε «Kάψανε την τράπεζα με όλα τα χαρτιά/για να ξεχρεώσουνε τη φτωχολογιά».