Η πολύ αγαπημένη, βρετανή, συγγραφέας έχει πολλές φορές δηλώσει την αγάπη της για την Ελλάδα. Αγαπάει όλη την Μεσόγειο, και την Νότια Ευρώπη, περιοχές οι οποίες συχνά αποτελούν σπίθες έμπνευσης για τα μυθιστορήματά της.
Το νέο της βιβλίο, Οκτώβριος 2014, μπορεί να μας ιντριγκάρει ιδιαίτερα. Όταν το φόντο λέγεται Αμμόχωστος και ο χρόνος 1972 το μυαλό μας αλλά κυρίως η καρδιά μας αυτόματα μαντεύει την ολέθρια συνέχεια. Δύο οικογένειες που ζουν στην ίδια γειτονιά, στο μαγικό καλοκαιρινό, θέρετρο της Μεσογείου, ξακουστό σε ολόκληρο τον κόσμο. Η ζωή τους φυσικά, θα σημαδευτεί από την μοίρα του νησιού μετά την εισβολή της Τουρκίας, τον βομβαρδισμό, τους αγνοούμενους.
Η «Ανατολή», το καινούργιο μυθιστόρημα της Χίσλοπ, ακολουθεί την παράδοση των προηγούμενων, με ζωντανές περιγραφές, και κινηματογραφικά τοπία, με διαλόγους ζωντανούς και ρεαλιστικά περιστατικά. Αναμφισβήτητη η δυνατότητα της συγγραφέας, να σπάει τα φράγματα του χώρου και του χρόνου και να μεταφέρει τον αναγνώστη σε πραγματικά, άλλα μέρη.
Δεν είναι ένα απόλυτα ιστορικό, μυθιστόρημα, αν και τα ιστορικά, δραματικά, γεγονότα καθορίζουν την πλοκή. Όταν όμως έχεις να διαχειριστείς το καυτό θέμα της Τουρκικής εισβολής στην Κύπρο, οφείλεις εκτός από την λογοτεχνική διάσταση να έχεις ξεκαθαρίσει-ειδικά μέσα σου- το τι ακριβώς έγινε. Κι όταν λέμε «τι έγινε», δεν εννοούμε την περιγραφή της απόβασης, ή την στιγμή της επίθεσης. Τα βαθύτερα πολιτικά αίτια. Επίσης, για να εξετάσεις ένα τόσο σύνθετο, γεγονός πιθανόν θα πρέπει να συμβουλευτείς τους ιστορικούς και να ανατρέξεις αρκετά χρόνια πίσω.
Δεν μπορείς να κρατήσεις ίσες αποστάσεις σε μια τέτοια εισβολή. Μπορεί να είναι πιο κομψό. Μπορεί να αγαπήσεις σαν συγγραφέας τους ήρωές σου σε όποια πλευρά κι αν ανήκουν-Τούρκους και Έλληνες- στην προκειμένη. Δεν μπορείς όμως να αγνοείς τα χρόνια της λεηλασίας της Κύπρου από τις μεγάλες δυνάμεις.
Η ΕΟΚΑ. Δεν ήταν τρομοκρατική οργάνωση. Ήταν η οργάνωση που έδρασε για την ελευθερία της Κύπρου από την Βρετανική κυριαρχία, το δικαίωμα της εθνικής αυτοδιάθεσης και την ένωσή της με την Ελλάδα. Επίσης η ΕΟΚΑ έχει πλέον χωριστεί σε δυο φάσεις την 1η και την 2η. Αυτό δεν διευκρινίζεται επαρκώς, εξομοιώνοντας έτσι, υπογείως, στον ανυποψίαστο αναγνώστη την πρώτη δράση του εθνικού, απελευθερωτικού, αγώνα των Κυπρίων αγωνιστών αλλά και ολόκληρου του Κυπριακού λαού με την δεύτερη. Οι βρετανοί αποικιοκράτες πάντοτε αγαπούσαν να ερεθίζουν τους Τούρκους κατοίκους της μεγαλονήσου κατά την αιώνια και αποτελεσματική στρατηγική του “διαίρει και βασίλευε”. Η συγκρότηση για παράδειγμα της αστυνομίας μόνο με τουρκοκύπριους είναι προφανές πως θα δημιουργούσε συγκρούσεις άλλης διάστασης με τον ΕΟΚΑ και πολύ περισσότερο θα τέντωνε στα άκρα τις σχέσεις μεταξύ Τούρκων και Ελλήνων. Η Κύπρος αποτέλεσε ένα από τα πολύ ελάχιστα –και ίσως το μοναδικό- παράδειγμα που ένας τόσο μικρός τόπος εναντιώθηκε στην βάναυση αποικιοκρατία. Αυτό δεν μπορεί να λείπει από κανένα βιβλίο σχετικό με την Κύπρο. Ειδικά σήμερα. Κι αν δεν υπογραμμίζεται τότε θα πρέπει να βάζει σε σκέψεις τον αναγνώστη. Ο εξεγειρόμενος, ναι μπορεί να σκοτώσει. Αλλά τέλος πάντων ποιο είναι το σημείο αυτό της καταδυνάστευσης που μπορεί να αντέξει έτσι ώστε μετά να δικαιολογείται η εξέγερσή του;
Η ΕΟΚΑ β’, ναι συγκροτήθηκε το 1971 και χαρακτηρίστηκε σαν παραστρατιωτική οργάνωση και δεν είχε την ίδια απήχηση στον Κυπριακό λαό μιας και οδήγησε στην ουσία σε εμφύλια διαμάχη. Σε ένα βιβλίο περίπου 500 σελ. για την Κύπρο όμως δεν γίνεται μέχρι τη μέση περίπου οι αναφορές στην ΕΟΚΑ της πρώτης φάσης να είναι τυπικές και με μαεστρία οι χαρακτήρες των αγωνιστών να ακροβατούν ανάμεσα στον υπανάπτυκτο αγροίκο και τον αιμοβόρο επαναστάτη.
Νομίζω πως σε αυτό το μυθιστόρημα η κύρια Χίσλοπ λογοτεχνικά είναι όπως πάντα, ακμαία. Όμως κοινωνικά, ανθρωπολογικά και συνειδησιακά εκφράζει το καθεστώς της θεωρίας των άκρων. Ο βιαστής με το θύμα όμως δεν έχουν την ίδια ευθύνη για το έγκλημα όσο κι αν αυτό βοηθάει στην αποκατάσταση των κοινωνικών δομών. Η ειρήνη μεταξύ των λαών δεν θα έρθει, με την λήθη, ή με την ομαλοποίηση των εγκλημάτων, αλλά με την αναγνώριση και την παραδοχή των λαθών.
