Για να πας μέχρι την Πόλη, ναι την Κωνσταντινούπολη, μπορείς να ταξιδέψεις με αεροπλάνο από το Ελευθέριος Βενιζέλος. Μπορείς ακόμη να πάρεις το λεωφορείο ή ακόμη καλύτερα το τρένο από την Θεσσαλονίκη, ή να οδηγήσεις μέχρι τα τελευταία σύνορα της Ελλάδας και να επιβιβαστείς σε ένα από τα πλοία που θα καταλήξουν στον Βόσπορο.
Αυτά μέχρι το καλοκαίρι που μας πέρασε. Από τον Ιούνιο και μετά για να πας στην Πόλη αρκεί να διαβάσεις το μυθιστόρημα της Στέλλας Βρετού, «Τα κόκκινα λουστρίνια».
Η ιστορία μιας ελληνικής οικογένειας από την Ζάκυνθο, αρχίζει στα μέσα του 19 ου αιώνα και συνεχίζει μέχρι σήμερα, γυρίζοντας πίσω τέσσερις γενιές. Το ταξίδι για την Πόλη περνάει μέσα από την Οδησσό των προηγούμενων αιώνων, τότε που το Ελληνικό στοιχείο έκανε αισθητά έντονη την παρουσία του στην Νότια Ρωσία. Όταν επιστρέψεις στην Αθήνα, το μόνο σίγουρο είναι πως οι αποσκευές σου θα είναι πολύ περισσότερες. Γεμάτες με τις εικόνες των Ελλήνων που γεννήθηκαν, μεγάλωσαν, ερωτεύτηκαν, δούλεψαν, βασανίστηκαν, μεγαλούργησαν, πέθαναν, σε όλες τις μητροπόλεις του 19ου και του 20ου αιώνα. Οδησσός, Κωνσταντινούπολη, Σμύρνη, Αθήνα.
Τα ιστορικά γεγονότα στο βιβλίο της Στέλλας Βρετού ζωντανεύουν μέσα από τις ζωές των ηρώων της. Οι Έλληνες της Πόλης μας στέλνουν τα μηνύματά τους ξανά και ξανά. Οι ανοιχτές πληγές της Ευανθούλας, της Ουρανίτσας, της Βιολέτας δεν θα κλείσουν ποτέ. Μαζί με τους πρωταγωνιστές της ιστορίας κυλάνε οι ώρες. Με γνώση. Με συναίσθημα. Με προσκύνημα στον αγιάτρευτο μη ανταποκρίσιμο έρωτα.
Η λογοτεχνική αφήγηση είναι σπουδαία, οι εικόνες γεμίζουν τον χώρο και το χρόνο παντού γύρω σου. Ένα βιβλίο που δεν το διαβάζεις απλά αλλά το ζεις ως πραγματικότητα. Οι εναλλαγές των προσώπων είναι πολλές όμως η πλοκή και οι έξυπνες αφηγηματικές «θυμίσεις» κάποιων επαναφέρουν στον αναγνώστη με σαφήνεια τις σχέσεις μεταξύ των ηρώων. Χωρίς πολλούς διαλόγους με τόσο αριστουργηματική εξιστόρηση όμως που μοιάζει να μιλούν οι ήρωες σε πρώτο πρόσωπο. Η γλώσσα στο κείμενο τιμά την παράδοση στην ελληνική μυθιστοριογραφία .
Μπορεί ο όγκος του βιβλίου – 608 σελ – αρχικά να σε τρομάξει. Από την πρώτη σελίδα όμως δεν μπορείς παρά να το αγαπήσεις. Και έτσι μόλις το τελειώσεις δεν έχεις παρά να υποκλιθείς στην κυρία από την Πόλη.
Διαβάζουμε από το οπισθόφυλλο
Κουνούσε πάνω κάτω το ένα πόδι για να δει ο παππούς τα κόκκινα γυαλιστερά παπούτσια της που ‘ταν τόσο όμορφα! Της τα ‘χε φέρει ο πατέρας της όταν επέστρεψε από κάποιο ταξίδι κι από εκείνη τη μέρα δεν τα ‘βγαλε απ’ τα πόδια της, καμάρωνε που τα φορούσε. Ο παππούς γύρισε και την κοίταξε, τα μάτια του της χαμογέλασαν.”
Έπειτα από πολλά χρόνια, ένα ζευγάρι παιδικά κόκκινα λουστρίνια σε μια βιτρίνα θα τη γυρίσουν στο παρελθόν.
Το μακρύ ταξίδι μιας ελληνικής οικογένειας που άρχισε στα μέσα του 19ου αιώνα και συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Τέσσερις γενιές που η Ιστορία σημάδεψε τη μοίρα τους. Άντρες και γυναίκες, που γνώρισαν το πάθος, τον έρωτα, τη χαρά της δημιουργίας, τη ζεστασιά της οικογένειας, αλλά και την αποτυχία, τη μοναξιά.
Ζάκυνθος, Οδησσός, Κωνσταντινούπολη, Σμύρνη, Αθήνα. Μετά τη Ρωσική Επανάσταση ο Γιάγκος με την οικογένειά του εγκατέλειψε την Οδησσό και ρίζωσε στην Κωνσταντινούπολη. Η δισέγγονή του Νένα θα ζήσει τον αφανισμό των Ρωμιών και το τέλος μιας εποχής. Στην Αθήνα όπου θα βρεθεί θα χαράξει τη δική της διαδρομή, όμως η Πόλη θα είναι πάντα εκεί.
