Αυτό που αναζητώ στην ποίηση και που μου ‘χει γίνει έμμονη ιδέα είναι να διακρίνω στους στίχους την αρμονική συνύπαρξη σκέψης και ποιητικής φαντασίας. Με έκπληξη βλέπω ότι στις μέρες μας το πάντρεμα αυτό γίνεται όλο και πιο συχνά από τους νέους ποιητές. Είναι βέβαια γιατί όλοι βιώνουμε τη φοβερή πολυπλοκότητα της σύγχρονης πραγματικότητας και που αντί να προσπαθούμε να την αναλύσουμε σε όσο γίνεται μεγαλύτερο βάθος, μας φτάνει η παρουσία της στα mass media. Αυτή η αρνητική ατμόσφαιρα αναγκάζει ίσως τον ποιητή του ‘’σήμερα’’, υποσυνείδητα να αισθανθεί την υποχρέωση να κατανοήσει, όσο μπορεί, τον κόσμο που ιστορικά και βιωματικά τον περιβάλλει και μόνο μετά να εκφράσει τον δικό του εσωτερικό κόσμο. Έτσι το αρμονικό πάντρεμα ποίησης και σκέψης συμβαίνει όλο και πιο συχνά.
Αυτή την αίσθηση δίνει και η ποίηση της Κωσταντίας Γέροντα στην καινούρια της – είναι η δεύτερη- ποιητική συλλογή, ‘’Εδώ γεννιέται και πεθαίνει η άνοιξη’’. Εδώ η αντικειμενική πραγματικότητα είναι σαν να εκφράζει το ‘’μέσα’’ και το ‘’μέσα’’ να γίνεται ο καθρέφτης του ‘’έξω’’. ‘’Μουντός ουρανός / Υγρά σημάδια θλίψης στο χώμα’’. Η μνήμη όσο λαβωμένη κι αν είναι, μεταμορφώνεται σε όνειρο. ‘’Κοιμήσου, θυμήσου’’. Όσο λίγα κι αν είναι αυτά που θυμάσαι, θα τα ονειρευτείς μεταλλαγμένα και μ’ αυτά, όσο λίγα κι αν είναι, θα δημιουργήσεις. Ένα άλλο στοιχείο που κατέχει κυρίαρχη θέση στην ποίηση της Κωνσταντίας Γέροντα είναι η θρησκευτική, θα ‘λεγα, αφοσίωση της στη γλώσσα. Βέβαια, αυτό φαίνεται φυσικό αφού η γλώσσα και η ποίηση είναι αδιάρρηκτα δεμένες αλλά φοβάμαι ότι καμιά φορά ούτε οι ίδιοι οι ποιητές το συνειδητοποιούν. Και κάτι ακόμα πιο ουσιαστικό: ‘’Η λέξη είναι σάρκα […] που ξεπηδά απ’ τα σπλάχνα της γης.’’ Οι λέξεις είναι τα κλειδιά που μ’ αυτά προσπαθούμε να μπούμε στο μυστήριο της ύπαρξης μας. Ακόμη και η ηχητική διαφορά τους από γλώσσα σε γλώσσα ίσως κάνει διαφορετική την αίσθηση ακόμη και της σωματικής εμπειρίας και ίσως αυτό εννοεί ο Ρεμπώ, όταν μιλάει για την ‘’παραίσθηση των λέξεων’’, φράση που παραθέτει η Κωσταντία Γέροντα. Ακόμη και το σεξ που είναι η πιο χειροπιαστή, ωμή αλήθεια, μπορεί να εκφράσει μια ιδέα: τη διάψευση της ελπίδας. Η Κωσταντία Γέροντα δεν φοβάται να χρησιμοποιήσει και τολμηρή γλώσσα για να περιγράψει τη διπροσωπία της ερωτικής πράξης.
Η αυτογνωσία και η αναλυτική προσέγγιση από την Κωσταντία Γέροντα του αινιγματικού μας κόσμου, την οδηγεί, με εμμονή, θα ΄λεγα, στην εξοικείωση με την ιδέα του θανάτου, τη σκοτεινή οπτική της ζωής, όπου απαγορεύεται αυστηρά η ελπίδα: ‘’προπάντων να κυνηγήσεις την ελπίδα· […]Και να μην κάνεις χάρες σε λιποζωισμένα όνειρα και ελεήμονες φαντασιώσεις.’’. Κι ένα άλλο ποίημα της Κωσταντίας Γέροντα, εμπνευσμένο από τον Δάντη, τελειώνει έτσι: ‘’Mη μας προσφέρετε μια άλλη ζωή ρεπλίκα αυτής που ζούμε/ Για να φτιάξουμε έναν παράδεισο που μας αξίζει, ολοπόρφυρο ή κυανόχρουν, δεν έχει σημασία, αλλά αμόλευτο από του Χάρου το καμίνι’’.
Πάντα λέμε ότι η ποίηση δεν έχει ηλικία, αφού δεν ξέρεις ποτέ αν και σε ποια στιγμή της ζωής σου θα εκδηλωθεί. Αλλά η ιστορία της ποίησης, σ’ όλη τη γη, είναι πιστεύω σφιχτά αγκαλιασμένη με τη νιότη, συνήθως συνώνυμο του έρωτα: ‘’Έρμη νιότη μας ξεγέλασες/ Μας πότισες ψευδαισθήσεις ότι θα κρατήσεις εις τον αιώνα τον διηνεκή’’. Παρ’ ολ’ αυτά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι σ’ όποια στιγμή της ζωής μας κι αν κάνει αισθητή την παρουσία της η ποίηση, θα πρέπει να ‘χουμε το ένστικτο και τη σοφία να την αναγνωρίσουμε. ‘’Σώμα βυθίσου και γνώρισε τον κόσμο απ’ την αρχή/ Και όταν τελειώσεις, ειδοποίησε να ξαναγγίξουμε τη μέρα, ώριμη σαν φρούτο γινωμένο’’.
Ένα άλλο δομικό στοιχείο της ποίησης είναι η εξοικείωση με τη μοναξιά, με τη σιωπή της μοναξιάς που ίσως υπαγορεύει τον επόμενο στίχο: ‘’Οι ποιητές γεννιούνται μόνοι/ Και πεθαίνουν μόνοι/ Τελεία / Δυο τελείες/ Τρεις, δηλαδή/ Σιωπή’’. Και μετά τ’ αποσιωπητικά, μες στη σιωπή της μοναξιάς, η Κωσταντία Γέροντα αγκαλιάζει και αναλύει το συγκεκριμένο σώμα της ποίησης ενώ συγχρόνως αφήνεται στη φαντασία της ποίησης, που βέβαια δεν έχει όρια.
Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ
Αθήνα 19/11/2014
Κωνσταντία Γέροντα «Εδώ γεννιέται και πεθαίνει η άνοιξη», Κωνσταντία Γέροντα, Άνεμος εκδοτική
Η ποίηση είναι μια διαλεκτική σύνθεση που ξεκινάει απ’ τον απόλυτο μηδενισμό και καταλήγει στην ακραία κατάφαση. Η συλλογή αυτή είναι η έκφραση μιας τέτοιας διαδρομής, που συμπεριλαμβάνει την περιπλάνησή μου στη Γαλλία, ταξίδια στην Ευρώπη και τον διάλογο με το ελληνικό τοπίο και φως. Η ομορφιά βρίσκεται μπροστά μας και το μόνο που χρειάζεται είναι ν’ απλώσουμε το χέρι για να την αγγίξουμε. Κι αν συνδιαλεγόμαστε καθημερινά με το παράλογο, είναι γιατί:
«Φύσηξε ένας άνεμος γαλήνιος, μειλίχιος
Δυο βάρκες
Εδώ
Γεννιέται και πεθαίνει η άνοιξη»
