…Έτσι είπε ο ιδιοφυής Μάνος Χατζιδάκις. Μερικά χρόνια αργότερα ο 44 χρόνος σκηνοθέτης Στηβ Μακ Κουίν-απλή συνωνυμία με τον θρυλικό ηθοποιό- Άγγλος και μάλιστα χρισμένος ως ιππότης από την ίδια την βασίλισσα της Αγγλίας, έντυσε με εικόνα, κίνηση, λόγο και πάνω από όλα βία το αυτοβιογραφικό βιβλίο του Solomon Northup «12 χρόνια σκλάβος».
Αναρωτιέμαι αν η φριχτή βία που μας κατέκλυσε μέσω της οθόνης είχε σαν στόχο την πρόκληση της ευαισθησίας μας για τους σκλάβους-δούλους της Ν. Αμερικής των περασμένων αιώνων (1842), την αποδοκιμασία μας για τους κακούς Νότιους αντίθετα με τους καλούς Βόρειους, την εξοικείωση μας με τη βία και την υπακοή, ή ακόμη και την ανακουφιστική εκτίμηση-διαπίστωση πως υπάρχουν και χειρότερα…
Ο κύριος Μακ Κουήν, τυλίχτηκε με τα βραβεία των κριτικών της Βρετανίας και της Αμερικής. Μάλιστα πήρε και βραβείο για την συλλογή των γραμματοσήμων του Queen and Country που απεικονίζει τους Βρετανούς στρατιώτες που σκοτώθηκαν στο Ιράκ! Φαίνεται δεν έχει πληροφορήσει κανείς -τον αξιόλογο κατά τα άλλα σκηνοθέτη- για τις βιαιότητες και τα απεχθή βασανιστήρια που έπραξαν οι ίδιοι οι Βρετανοί στο Ιράκ ( και όχι μόνο). Το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο με την εισαγγελέα του Φαντού Μπενσουντά κατέθεσε ξανά τον Μάιο του 2014 πως νέα στοιχεία έχουν υποβληθεί στη Χάγη για τα εγκλήματα πολέμου που έχουν διαπράξει οι Βρετανοί στο Ιράκ.
Σε μια αντιρατσιστική αντιφασιστική ταινία κάποιου μεγάλου σκηνοθέτη η αντίσταση σε αυτό ακριβώς το «κτήνος» είναι αυτό που πρωτεύει. Η βία υπαινίσσεται, ο αγώνας για δικαιοσύνη υπογραμμίζεται. Η συγκίνηση δεν επιβάλλεται. Βιώνεται. Η αδικία δεν «καμαρώνει». Ταυτίζεται με τη ζωή του θεατή, σε σύγχρονη παραβολή. Δεν σημαίνει πως κλείνουμε τα μάτια στα γεγονότα. Στην αλήθεια. Στην ωμή πραγματικότητα. Όμως η τέχνη πρέπει να μας δίνει και κάτι για ψυχική ανάταση. Κι αν η τέχνη δεν έχει την προοπτική τότε από πού θα περιμένουμε έλεος;
Και πως ένας τόσο ευαισθητοποιημένος καλλιτέχνης από τη μια πασχίζει να μας συγκινήσει με τα παθήματα των δούλων, όχι μόνο αποσιωπά αλλά και επιδοκιμάζει όλα τα υπόλοιπα εγκλήματα. Εκείνα μάλιστα που οι ομόεθνοί του-Βρετανοί- διαπράττουν .
Αν έχεις δει το La Amistad, αντίστοιχο έργο που αφορά στο δουλεμπόριο (1839), διακρίνεις τη διαφορά. Εδώ υπάρχει ανάδειξη του ανθρώπινου πνεύματος για ελευθερία, ισότητα, και φυσικά αγώνα. Αγώνας για αυτές τις αξίες. Όχι αγώνας για την επιβίωση. Το La Amistad βέβαια είναι έργο του Ντέιβιντ Φρατζόνι, μαιτρ στα ιστορικά δράματα… (και σε άλλη εποχή, 1998).
Αναρωτιέμαι αν τα βραβεία σε τέτοιου είδους ταινίες χαρίζονται ως ηθικό αντίβαρο. Μάλιστα όταν οι δημιουργοί έχουν σχέση αίματος με τους παθόντες. Ή μήπως γίνεται το αντίθετο. Μήπως πια είναι τόσο σαθρό το σύστημα που η προπαγάνδα του ακόμη και μέσω της τέχνης μας λέει να συνηθίσουμε στη βία έτσι ώστε στο τέλος να μην αντιδράμε. Επιπλέον, για αυτό θα βραβευτούμε. Δεν πρέπει να συνηθίσουμε το τέρας. Είπε ο Μάνος. Κι αν ήταν ακόμη εδώ σήμερα φοβάμαι μήπως… θα είχε απελπιστεί.
Επικοινωνήστε με τη συγγραφέα
https://www.facebook.com/maria.liaska.16?fref=ts
https://www.facebook.com/pages/Μη-μου-πεις-το-τέλος-Μαρία-Λιάσκα-Μαυράκη-Άνεμος-εκδοτική/278596392316447?fref=ts
