Είκοσι συναπτές μέρες εκούσιας απουσίας από την καθημερινή ζωή για το χατίρι μιας μεγάλης πρώτης παρουσίας μας στο πλατύ κοινό ενός ακόμα Φεστιβάλ, του πρώτου για μας στον Άνεμο κι ένα crash τεστ για τον κόσμο, που μας γνωρίζει σα λογότυπο εκδόσεων μονάχα κι όχι σαν πραγματικά φυσικά πρόσωπα. Δυο μέρες σκληρής προετοιμασίας πριν, βιβλία, χαρτιά, ημερομηνίες, δελτία ποίκιλα. Κι ενεργή η υπόσχεση με τον εαυτό σου, η χαρά ότι θα δεις μ’ αυτή την ευκαιρία όσους κι όσες φίλους και φίλες καταφέρουν να κάνουν ένα πέρασμα ή ένα στάσιμο σε μια πιο ήσυχη για τη γενική κίνηση, στιγμή. Η ίδια η εικόνα, του πώς θα ‘ναι το περίπτερο, αν θα ‘μαστε ικανοποιημένοι με το μέγιστο εφικτό, το ποθητό για μας. Από κει και πέρα, ο χωροχρόνος αλλάζει ουρανό, σε βάζει στο πρόγραμμα της κάθε μέρας. Για τόσες πολλές, που ξεχνάς πια να μετρήσεις, απορυθμίζεσαι γλυκά, μπαίνεις στο καρδιοχτύπι μιας ολόκληρης κοινωνίας ανθρώπων από άλλους εκδοτικούς οίκους, που προσμένουν τα ανάλογα με σένα κι ίσως φέρουν ένα ανικανοποίητο, ευτυχώς όχι εμείς, που προλαβαίνουμε με την ταχύτητα αλλά και την αδρεναλίνη που μας διακρίνει ένα τέτοιο εγχείρημα, προκειμένου να εισπράξεις με το άνοιγμα της έκθεσης, τα πρώτα επιδοκιμαστικά βλέμματα άγνωστων επισκεπτών.
Κι ο χρόνος ασταμάτητα για 16 μέρες, αποκτά ενιαία διάσταση, απλώνεται ή κυλάει γρήγορα. Το πρωί με τα ανειλημμένα ενός εκδοτικού οίκου, όπου λίγοι τρέχουν για όλα όσα πρέπει να γίνουν σωστά και τ’ απογεύματα στο περίπτερο 78, να περνάνε υπαρκτοί φίλοι, αλλά κι άνθρωποι που χάρηκαν για την πρώτη επαφή κι όλα όσα προλαβαίναμε να επικοινωνήσουμε μεταξύ μας στο χρόνο ανάμεσα στην αναζήτηση ή την τελική επιλογή ενός ή περισσότερων βιβλίων.
16 μέρες σουρεαλιστικής αποχής από οθόνες τηλεοράσεων, που εκπέμπουν φόβο και διαχειρίζονται στα δάχτυλα την κοινή γνώμη σαν υπαρκτή οντότητα, σπέρνοντας συστηματικά και φιλοσυστημικά τον φόβο, αφού δε τους ενδιαφέρει το τι κάνεις, αν περνάς ανθρώπινα. Σε φοβίζουν για να μη καταναλώνεις, παρά να δουλεύεις για να πληρώνεις τις οφειλές σου, που ‘ναι στην πραγματικές τους η δική τους εικονική πραγματικότητα για το ποιος διέλυσε την οικονομική σταθερότητα αυτής της μαστιγωμένης χώρας και το ερωτηματικό για το πού ξοδεύτηκαν δεκαετίες τώρα οι τόσες μελλούμενες υποθήκες των ζωών μας.
Στο βαθμό του να βλέπεις τον γενικό πληθυσμό, κομμάτι του οποίου, σεβόμενο τις παλιές αγάπες του, να περνά μεν μια βόλτα από την έκθεση, αλλά να το κάνει από τη μέση του δρόμου: αυτήν που δε σου επιτρέπει στ’ αλήθεια να δεις ούτε δεξιά, ούτε αριστερά. Μόνο περπατάς ανάμεσα σ’ έναν κόσμο βιβλίων, κάνεις λες και δε τα βλέπεις. Ίσως να ‘ναι η ανάγκη που σε προτρέπει σ’ ένα σύρε κι έλα δίχως νόημα, μιας κι από τη μια το φεστιβάλ, το επισκέπτεται κόσμος ενσυνείδητα στο σύνολο του, δε βλέπει φως και μπαίνει, από την άλλη, το να μη προσεγγίζεις καν τα εκτιθέμενα βιβλία, είναι λες και παθαίνεις την παράκρουση ότι ακουμπώντας τα, θα κολλήσουν στα χέρια σου και θ’ αναγκαστείς να τα πληρώσεις ή ακόμα χειρότερα θα δεχτείς μια ηλεκτρική εκκένωση.
16 μέρες κι η επικαιρότητα, αλλιώς. Το πρωί λίγο κι επιλεγμένο ραδιόφωνο με συχνότητα που προέκυψε από επιλογή και μετά τ’ απόγευμα, ζωντανές συζητήσεις εκεί που συναντιόντουσαν οι φίλοι. Κι ακούγονταν τα δυνατότερα σχόλια από συγγραφείς και φίλους, τοποθετήσεις που θ’ άξιζαν να γίνουν άρθρα επικαιρότητας και κάποια απ’ αυτά ίσως γίνουν κιόλας. Αλλά δε τρέμαμε στα ανοιχτά πορτοπαράθυρα στην εσκεμμένη είδηση καμιάς Τρέμη. Μ’ απούσα την ΕΡΤ που όλοι ξέραμε, αναγνωρίζαμε κι απολαμβάναμε σαν τέτοια κι ένα κανάλι της πλάκας, που προσποιείται ότι υπάρχει και μάλιστα σα δημόσιος κατά παράβαση του συντάγματος κατά τη γνώμη του υποφαινόμενου. Μακριά από το φτωχικό και μίζερο τηλεοπτικό τοπίο, σε μια βιβλιοέκθεση, οι ειδήσεις παίρνουν ειδική διάσταση, ανασαίνουν τον πεζόδρομο κι άνθρωποι μιλάνε ελεύθερα. Κι όταν μιλάνε ελεύθερα, ετοιμάσου για όμορφες κοινωνικές γέννες.
Γιατί ο κόσμος που περπατάει ή στέκεται στον πεζόδρομο, έχει ήδη κάνει πράξη την πρώτη νίκη: έχει βγει από το σπίτι. Αυτό πάλι, λίγο το ‘χεις; Ζώντας στην εποχή, που όχι απλά άπαντες χρωστάμε, αλλά το ναδίρ αυτής της κοινωνικής αναταραχής θα ‘ναι ο φόβος μη και βγεις από την είσοδο της πολυκατοικίας ή του σπιτιού σου κι απέξω θα ‘ναι ένας χωροφύλακας για να ρυθμίσεις μετά τον αρραβώνα σου τον πρώτο με την έννοια χειροπέδες, τα ανεξόφλητα του γνωστού δικαίου εθνικού δανείου που ονομάζεται «Μαζί τα φάγαμε».
Τι κατάπιαμε άπαντες παρέα και καταλήξαμε 16 μέρες τώρα κι υπήρξαν πρόσωπα, που μόλις τους συνέστηνες έναν ή μια συγγραφέα, απομακρύνονταν χωρίς έναν χαιρετισμό λες κι αντίκριζαν το φονιά του Έλληνα εργάτη στην Αμφιάλη ή τον Άδωνι τον γνωστό καταπρόσωπα.
16 μέρες κι απ’ τα απόνερα καλοκαιριού, μπήκαμε στο γλυκό φθινοπωράκι με τις πρώτες ψυχρούλες, βραχήκαμε από την πρώτη υποτυπώδη γιορτή. Δυόμισι βδομάδες στασίδι στη χαρά μας να δεχόμαστε επισκέψεις-εκπλήξεις από αγαπημένα πρόσωπα ακόμα κι εκτός Αθηνών, μετρώντας καθημερινές μικρές νίκες σε επίπεδο ψήφου κι αγοράς από κόσμο που μας γνώριζε από κοντά για πρώτη φορά. Αλλά ταυτόχρονα ανέπνευσα τις αυτοκτονικές επαγγελματικές διαθέσεις άλλων εκδοτών, που δεν έκαναν τα μικρά αλλά σημαντικά για μας μίνι οικονομικά ρεκόρ.
Τα πρόσωπα όμως των φοβισμένων, είν’ αυτά που θα κρατήσω μέσα μου στο διηνεκές. Τους έκαψαν τα βλέμματα τα συστημικά παράθυρα κι ειδήσεις; Τους άφησαν παρκαρισμένους στην ήττα των καιρών, επειδή πίστεψαν σε πολιτικές αφίσες εθνικών μειοδοτών; Κι ύστερα; Θα πρέπει να περνάν από εκθέσεις βιβλίων με τα δυο χέρια τάχα μου απασχολημένα για να αγγίξουν ότι στην Ελλάδα εννοούσαμε αιώνες τώρα ως γραπτό πολιτισμό;
Μα έχει χαμηλές τιμές πια, ακόμα κι αυτό τρομάζει; Δεν είναι φανερά εφικτό, αλλά η κοινωνία ρωτάει. Παραμιλάει ότι υπάρχουν βιβλία με 1 και 2€, χωρίς ν’ αναρωτιέται από πού και για πού είναι φερμένα αυτά στ’ αλήθεια. Όπως δεν αναρωτιέται για την τιμή ενός υγρού απορρυπαντικού στο σούπερ μάρκετ κι όμως, περνάει πειθήνια από το ταμείο. Για το βιβλίο γίνεται κουβέντα, όχι για το χονδρεμπόριό του που ξεβρακώνει τη μισή τιμή, υπερφορολογείται το προϊόν με συντελεστή τρελό κι έχει ν’ ανταποκριθεί ταυτόχρονα σε πνευματικό δικαίωμα που ο συγγραφέας δικαιούται ν’ απολαμβάνει και σε κόστη έκδοσης κι εύρυθμης λειτουργίας ενός εκδοτικού οίκου. Για τις τιμές των τροφίμων δε συζητάμε, στις αγορές του πολιτισμού ξοδεύουμε όλη μας την επαναστατική ζέση για διεκδίκηση χαμηλότερων τιμών βιβλίων, δίσκων και εισιτηρίων, λες κι είν’ εύκολο να παραχθούν στα χρόνια μας.
Δεκάξι μέρες ενεργές εκεί· κι έχω την ανάγκη να σου πω ότι οι συγγραφείς κι οι εκδοτικοί τους οίκοι, δεν ήταν κι ούτε θα γίνουν ποτέ επαίτες. Είναι σκληρά μαχόμενοι άνθρωποι, που κάνουν δυο χιλιάδες πράγματα καθημερινά για να επιβιώσουν. Και ταυτόχρονα, διεκδικούν ένα εισιτήριο-όνειρο, που μετά θα κάνουμε βιβλίο. Για να μη ξεμείνει σα μόνιμη ψυχαγωγία σου οι ξενόφερτες τηλεοπτικές σειρές –της γείτονος και φίλης όπως έχουμε ξαναπεί- σε μια εποχή, όπου οι Έλληνες ηθοποιοί λιμοκτονούν κι οι επαγγελματίες –και πάψε να σου ακούγεται κακός αυτός, σαν όρος, ούτε συ θα ‘θελες να απασχολείσαι ολοκληρωτικά με τρόπο ερασιτεχνικό- επαγγελματίες συγγραφείς, που προσπέφτουν φίλοι πάνω τους για να τους φτιάξουν τα μαλλιά ή τα δόντια;
Σου τη λέω θα μου πεις, τελειώνοντας. Κι ένα άρωμα τέτοιο ίσως ν’ αναδύεται από ένα τέτοιο κείμενο. Αλλά η φωτογραφία των άδειων περιπτέρων πλην ενός παλικαριού με ποδήλατο που έβγαλα πριν λίγες μέρες, έκανε αίσθηση, πάγωσε τους ον λάιν συνδεδεμένους κι οι ανθοστήλες ήρθαν από πρόσωπα που μας αγαπούν και βλέπουν άδειο το φεστιβάλ από το οποίο πέρασαν οι ίδιοι/ες μέρες πριν. Γιατί η ώρα ήταν μόνο 8.42 και συγχώρεσέ με, αλλά σου λέω αλήθεια: αν έπαιρνα την ίδια στιγμή από Αλεξάνδρας ένα ταξί για Γκάζι, θα ‘χα υλικό να σου φωτογραφίσω πλήθη ανθρώπων. Που αποφασίζουν να επιλέξουν για την ψυχαγωγία τους ποτάδικα, φαγάδικα, γκομενάδικα.
Ζεις σε μια χώρα που συνέτεινε στον γραπτό πολιτισμό, αλλ’ αλίμονο: τόσα Big brother, τόσα ριάλιτι, τόσο μιλημένες ειδήσεις, μας κάναν του αλατιού. Φαγώσιμους, αναλώσιμους. Κι αυτό που σου λέω αλήθεια τελειώνοντας, πότε θα καθίσεις να τ’ αναλογιστείς; Μήπως είναι η στιγμή να αφεθεί στη σιωπηλή πλευρά σου μέσα από την ανάγνωση ενός βιβλίου; Σου ‘χει πει ποτέ κανείς, ότι ξεφεύγοντας σε μια ξένη για σένα μυθιστορία, ίσως συμβεί να επιστρέψεις πίσω στα δικά σου αλλιώτικος/η;
• Επικοινωνήστε με τον συγγραφέα:
https://www.facebook.com/Yannis.Filippidis.anemosekdotiki
http://yannis-filippidis.blogspot.gr
http://yannis-filippidis-zoi-alli.blogspot.gr
